Klaag er vrolijk op los!
04 september 2013 
4 min. leestijd

Klaag er vrolijk op los!

Mijn buurvrouw in Amsterdam was een geval apart; ze wist kleine incidenten tot enorme proporties op te blazen. Iedere keer als ze me tegenkwam op straat klampte ze me aan en begon te klagen over de bovenburen, de woningbouwvereniging, het stadsdeelbestuur, de politie. Ze maakten herrie en treiterden haar (de bovenburen), wilden niet luisteren en namen haar niet serieus (de rest).

Ik knikte en humde wat en zocht naar een gelegenheid om en weg te lopen. Ik voelde me onder druk staan: enerzijds voelde ik met haar mee en wilde ik niet vervelend doen, aan de andere kant had ik er helemaal geen zin in.

Op een dag besloot ik het anders aan te pakken. In plaats van lichtjes te hummen besloot ik flink en vrolijk mee te klagen. Dus ik zie: ‘Ja, het is ook een grote schande he!’ ‘ Dat moet echt wel verschrikkelijk voor je zijn!’ ‘ Belachelijk!’ ‘Hoe hou je het vol!’’ De buurvrouw begon steeds enthousiaster te kijken: ‘Maar mij krijgen ze niet klein hoor!’ ‘Mooi zo’, zei ik, ‘ik ga verder met boodschappen doen.’ ‘Ik ook’, zei ze en tevreden gingen we uit elkaar. Zij had erkennning gevoeld voor haar situatie en ik voelde geen spanning meer en had het gesprek in een paar minuten afgerond.

Klagen is niet populair. Terwijl we het allemaal doen. Je klaagt omdat je je machteloos voelt, je erge dingen zijn overkomen, je geen fut hebt om doelen te stellen. Of gewoon omdat je zin hebt je beklag te doen. En pas als dat kan ben je bereid verder te gaan.

Als echt klagen niet mag – van jezelf of andere – gaan we vaak zeuren en mopperen, of opkroppen. Daar wordt niemand blij van. Dan kun je veel beter goed klagen. Dat heeft ook een functie: al het leed en onrecht waar je mee te maken hebt gooi je naar buiten. Je lucht je hart. Op die manier maak je jezelf schoon van alle opgekropte pijn, verdriet, boosheid etc. Een soort ontgiften. Mooi toch?

klaagzangNiet voor niets kennen diverse culturen klaagliederen, klaagvrouwen, klaagmuren. Het laten zien, vertellen van wat je dwars zit aan anderen heeft ook een troostende werking. Gedeelde smart is halve smart.

Klagen heeft daarnaast nog een ander functie. Door je klacht naar buiten te brengen erken je de situatie. En erkenning, acceptatie van de huidige situatie (en jezelf) is de eerste stap is op weg naar genezing, verandering.

Zo, dat is het nut van klagen, maar soms voeren mensen het te ver door! Ze houden ze maar niet op. Klagen kan blijkbaar behoorlijk verslavend werken. In plaats van goed klagen wordt het dan zeuren.
En dat gezeur heeft ook effect op andere mensen.

Mensen reageren verschillend op hardnekkige klagers:

  • je hebt de mensen die empathisch luisteren en begripvol knikken (en ondertussen in stilte jammeren: hou je mond, hou je mond!);
  • de mensen die gelijk een praktische oplossing geven (en ondertussen in stilte denken: in vredesnaam, doe iets!)
  • de mensen die meeklagen. (en ondertussen genieten van het even lekker mopperen en zeuren);
  • de mensen die zeggen: je kunt nou wel klagen, maar is er dan niks positiefs? (en ondertussen denken: schei toch uit mens, zo draai je jezelf alleen maar de put in);
  • de mensen die wegduiken zodra de klager in beeld komt (en ondertussen duimen: ik hoop dat hij me niet ziet);
  • en de mensen die een goed gesprek voeren met de klager: ik merk dat je veel klaagt, ben je je daarvan bewust? (en ondertussen denken: Hallo, is daar iemand thuis?).

Herkenbaar?

Ik word er niet erg vrolijk van. Dat heb je zo met dat klagen. Mij lijkt het een enorme winst als we het goede van het klagen weten te behouden en er meer lucht in weten te krijgen. Meer plezier.
Bovendien: als je met plezier laat klagen voorkom je dat je eigen normen en ergernissen de overhand gaan nemen.

Dus laten we eens kijken hoe je provocatief kunt interveniëren bij klagers.

Om te beginnen moeten de drie elementen van provocatief coachen er in zitten: warmte, humor en uitdaging.
Warmte: je bent echt begaan met de persoon, je intentie is dat de ander echt zijn hart kan luchten.
Humor: door te overdrijven komt de humor erin. (ik laat het in de video zien)
Uitdaging: je daagt de ander uit goed te klagen, dus echt op zoek te gaan naar wat er dwarszit. En als er niks echt dwarszit zul je merken dat de ander er snel mee ophoudt.

Alle drie de elementen zitten in de volgende oefening:

Oefening Goed klagen

Je doet het met zijn tweeën.

Persoon A. heeft iets om over te klagen: een probleem, iets wat hem dwars zit, iets wat hij niet durft, waar ze geen zin in heeft et cetera.
Persoon B. helpt A om echt goed te klagen.

1. Persoon A. vertelt de situatie en start met klagen.
2. Persoon B luistert met warmte en humor en zegt regelmatig: O wat vreselijk! Dat is ook wel heel erg!
3. B zorgt er vervolgens voor dat A meer en beter gaat klagen.

  • Door A aan te sporen meer te vertellen en preciezer te zijn
    • Vertel er meer over!
    • Waar voel je het precies.
    • Beeld het eens uit
  • Door zelf mee te doen en uit te beelden. Zo houdt B klager A een (lach)spiegel voor.

4. Na een paar minuten vraagt B of A nog meer wil klagen over het onderwerp of dat het zo genoeg is geweest. Als het niet genoeg is geweest gaat B verder.

Wat er ook gebeurt: geef geen oplossing!

Ik weet dat het voor veel mensen heel moeilijk is om niet te helpen. Om niet een oplossing te geven waardoor ze zowel het idee hebben dat ze wat goeds doen voor de ander, als zelf verlost zijn van het geklaag.

Doe de oefening eens met een vriend, vriendin, collega. En als je de smaak te pakken hebt zet hem dan in bij je klagende medemens.

Provocatieve videotip

Wil je weten hoe je provocatieve interventie eruit kan zien? Bekijk de video waarin ik het voordoe. Veel plezier!

Boekentip

Bart Flos heeft het anti-klaagboek geschreven. Een aardig, goed leesbaar boek over klagen. Hij geeft onder andere 9 praktische tips hoe je positief het klagen kunt beëindigen.

Over de schrijver
Vol vertrouwen en voluit leven en werken. Op je eigen manier.
Reactie plaatsen

Heb je  vragen, ideeën, zin om te overleggen?